Ngũ vị tôn quan là ai trong Hội đồng Quan lớn?

Trong hệ thống tín ngưỡng Đạo Mẫu, Ngũ vị tôn quan là 5 vị thần có hàng vị quan trọng bậc nhất. Họ được xem là những quan chức cấp cao, đứng đầu Hội đồng Quan lớn. Liệu Ngũ vị tôn quan là ai? Họ có vai trò gì trong việc điều hành công việc trời đất?

Để tìm hiểu rõ về danh tính và chức trách của Ngũ vị tôn quan, hãy nhanh tay đọc bài viết này của website Tứ Phủ ngay nhé! Bài viết sẽ giới thiệu chi tiết về từng vị từ danh tính, chức trách và vai trò quan trọng của họ. Hứa hẹn là một nguồn thông tin kiến thức Đạo Mẫu bổ ích cho việc tìm hiểu hơn về hệ thống tôn giáo phong phú của người Việt. Mời các bạn cùng khám phá!

Giới thiệu về Hội Đồng Quan Lớn và Ngũ Vị Tôn Quan

Hội Đồng Quan lớn gồm 10 vị Quan, là hàng vị cao thứ 4 trong hệ thống Tứ Phủ. Các tích xưa lưu lại rằng 10 vị đều là con trai của vua cha Bát Hải Động Đình, tuân lệnh vua cha mà nhận lệnh cai quản Tứ Phủ. Hàng vị Hội Đồng Quan lớn lại được chia làm hai phần là Ngũ vị Tôn Quan và Lục Phủ Tôn Ông.

Theo kinh nghiệm của chúng tôi thì có rất nhiều người sẽ bị nhầm lẫn 10 vị trong Hội Đồng Quan Lớn với Tứ Phủ Ông Hoàng (Tứ Phủ Thánh Hoàng) và thường thì Ngũ vị Tôn Quan sẽ nổi danh và được biết tới nhiều hơn so với Lục Phủ Tôn Ông.

Ngũ Vị Tôn Quan gồm 5 vị:

Theo như bài viết chi tiết về Hệ thống thần linh Tứ Phủ của chúng tôi, bạn đã biết rằng cùng với Lục Phủ Tôn Ông thì Ngũ Vị Tôn Quan là 5 vị Quan có hàng vị cực cao trong hệ thống Đạo Mẫu. 5 ngài là người đứng đầu trong Hội Đồng Quan Lớn, có địa vị rất quan trọng xếp trên cả Lục Phủ Tôn Ông.

Theo tham khảo tứ các sự tích lưu truyền lại trong dân gian và ghi chép trong cuốn “Đạo Mẫu Việt Nam” của GS.TS Ngô Đức Thịnh thì thông tin của Ngũ Vị Tôn Quan như sau:

Ngũ Vị Tôn Quan hay còn gọi là Ngũ Vị Tôn Ông thuộc hàng vị Hội Đồng Quan Lớn chỉ xếp sau Quan Thế Âm Bồ Tát, các Đức Vua Cha và Tam Tòa Thánh Mẫu. Các ngài là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Lúc còn tại thế, các ngài có công lao chống giặc ngoại xâm. Sau khi tọa hóa, các ngài lại hiển thế để độ quốc an dân, cai quản một vùng lãnh thổ Việt Nam.

Chính vì những công ơn to lớn đối với con dân và đất nước nên các ngài được nhân dân nhớ ơn mà lập đền thờ cúng ở khắp các nơi tại Việt Nam.

Danh tính Ngũ Vị Tôn Quan là ai?

Ngay từ cái tên Ngũ vị tôn quan thì có thể biết ngay hàng vị này gồm 5 vị thần quan, mỗi vị Quan lớn đều có một thần thông cũng như tích xưa đầy hào hùng.

Quan lớn đệ nhất thượng thiên

Quan lớn đệ nhất thượng thiên đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan là một vị thần quan trên Thiên Phủ, ngài vốn là con trai của Vua Cha Bát Hải Động Đình, Tương truyền Ông là Tôn Quan đại thần trên Đế Đình Thiên Cung. Ở cõi trần, Ngài thay vua cha đại diện nắm quyền, nhân danh Thiên Phủ tâu đối xét tội.

Đôi dòng thông tin về Quan lớn đệ nhất Thượng Thiên:

• Tên đầy đủ: Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng thái tử Vương Quan.
• Tước phong: Dân gian gọi là Đức Thánh Cả, là Đệ Nhất Tôn Quan. Tước phong Đào tiên đệ nhất – Điều thất hoàng thái tử Vương Quan thượng đẳng tối linh thần. Danh hiệu vua phong Tham nghị triều chính Vương Quan.
• Đền thờ chính: Quần thể đền Đồng Bằng, cách chính đền Đồng Bằng khoảng 500m, thuộc xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình
• Ngày khánh tiệc đản nhật giáng sinh của Quan Đệ Nhất là vào ngày mồng 10 tháng 1 âm lịch, còn khánh tiệc đản nhật của Ngài là vào ngày 24 tháng 8 âm lịch.

Quan lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn, còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát thuộc Nhạc Phủ, là vị quan giữ vai trò then chốt trong việc quản lý thiên nhiên, ban phúc cho nhân dân. Ông chính là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Theo lệnh Vua Cha, ông hạ phàm vào Hoàng Cung ngày mồng ba tháng 11 năm Ất Dậu.

Ông là người chính trực, văn võ toàn tài, được mọi người ngưỡng mộ, các vương quan công tử đều muốn được làm học trò của ông. Khi trở về trời, được giao quyền giám sát Sơn Lâm, Thượng Ngàn để ban phước, cai quản cho mưa thuận gió hòa.

Về thông tin của Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn:

• Tên đầy đủ: Đệ Nhị Thượng Ngàn Hoàng Thái Tử Tôn Quan
• Tước phong: Nhạc thần đại vương – Đô đài giám sát – Đệ nhị thượng ngàn Giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần.
• Đền thờ chính: Đền Quan Giám, Hữu Lũng, Lạng Sơn và Đền Phố Cát, Thanh Hóa.
• Ngày tiệc Quan Lớn Đệ Nhị vào ngày 2 tháng 11 Âm lịch hàng năm.

Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ

Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ, còn gọi là Thái tử Đệ Tam, đứng thứ ba trong Ngũ Vị Tôn Quan, là con trai thứ ba của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Ông được vua cha giao quyền cai quản Long Giai Động Đình, hỗ trợ phụ vương. Sau khi tọa hóa, ông về Long Cung chầu. Ở Long Cung, ông nắm quyền cầm cân nảy mực, thông tri Tam Giới. Ông còn quản lí các đồng đạo quan, vì vậy đôi khi còn được gọi là Ông Cai Đầu Đồng.

Khi rảnh rỗi, ông sai quân lính dạo chơi sông suối trên thuyền bè, phù hộ cho ngư dân. Ông là vị quan quan trọng trong việc quản lí công việc miền Thoải Phủ.

Thông tin của Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ:

• Tên đầy đủ: Đệ Tam Thượng thiên hoàng thái tử vương quan
• Tước phong: Thủy tào điển sứ – Đệ tam thủy thần nhạc đại vương thượng đẳng tối linh thần.
• Đền thờ chính: Đền thờ Ngài được lập ở Lạng Sơn, Hưng Yên, Lảnh Giang Linh Từ (Hà Nam) và các cửa sông. Đền Ngài còn ở Thái Bình đằng sau đền Đồng Bằng phía đường 10 đi Hải Phòng.
• Ngày Tiệc Quan Lớn Đệ Tam đền Lảnh Giang Ngày 24/6 (Âm lịch) hàng năm

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai vốn là con trai thứ tư của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Ông được giao trách nhiệm trấn giữ trung tâm của trời đất, làm chức Khâm sai Tứ Phủ. Tuy vậy, thường ông ngự trị ở Thiên Đình, biên soạn sổ sách thông tin về sinh tử.

Cũng giống Quan Đệ Nhất, Quan Đệ Tứ không hạ giá trần, luôn đảm nhiệm vai trò chủ chốt bên cận Bệ ngọc của Bát Hải Động Đình. Ông giữ vai trò then chốt trong việc quản lý các công việc trời đất.

Thông tin của Quan Đệ Tứ:

• Tên đầy đủ: Quan lớn Khâm Sai quyền cai tứ phủ
• Tước phong: Thiên Hựu Đại Vương thượng đẳng tối linh thần.
• Đền thờ chính: Đền thờ Ngài ở đền Mẫu Sinh và đền Thánh Hóa. Ngoài ra còn ở sau đền Đồng Bằng phía đường QL 10 hướng đi Hải Phòng.
• Tiệc Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai. Ngày 24 đến ngày 30 tháng 04

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh, còn gọi Ông Lớn Tuần Tranh, là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Dưới thời Hùng Vương, ông hạ giáng vào một gia đình ở Hải Dương. Là vị tướng tài giỏi, được giao trấn giữ vùng sông Tranh. Nhờ nhiều công lao, ông được phong Công hầu. Sau khi hóa, ông trở thành thần, cai quản âm binh ứng linh, giúp dân trừ tà ma, bảo vệ nước nhà.

Ông là vị quan quan trọng nắm giữ vai trò trấn trị vùng đất lân cận sông nước và có nhiều đóng góp trong việc bảo vệ nhân dân.

Thông tin cơ bản của Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh:

• Tên đầu đủ: Quan Đệ Ngũ Tuần Tranh.
• Tước phong: Đệ ngũ tôn quan thượng đẳng tối linh thần – Cao Lỗ đại vương – Đệ ngũ Tuần Tranh.
• Đề thờ chính: Đền Ngài được lập ở đền Kỳ cùng Lạng Sơn, Đền Ninh Giang Hải dương và các cửa sông vùng duyên hải.
• Tiệc Quan Lớn Đệ Ngũ hàng năm có lễ hội rất lớn ngày sinh của ông là ngày 14/2 Âm lịch, và ngày giỗ kỵ là 25/5 Âm lịch.

Trong hàng Ngũ vị Tôn Ông, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Ngũ là những vị có danh tiếng lưu truyền trong dân gian lẫy lừng nhất.

Dù đứng cuối danh sách 5 vị, song Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh thường hiển linh về ngự đồng nhiều nhất, ông mặc áo gấm màu lam thêu hổ phù, tấu hương khai quang, chứng sớ tán đàn rồi múa thanh long đao.

Trong các lễ đàn, sau khi mời các Quan khác, mọi nghi thức chỉ được hoàn tất khi được ông chứng. Điều này thể hiện vai trò quan trọng của ông trong việc chứng thực trong nghi lễ Hầu Đồng.

Văn khấn Ngũ Vị Tôn Quan

Vì có địa vị cao  và vô cùng quan trọng trong hệ thống Đạo Mẫu Việt Nam cho nên tại các đền phủ hoặc trong các buổi lễ, các con nhang đệ tử thường tấu thỉnh Ngũ Vị Tôn Quan.

Nhưng theo kinh nghiệm của bản thân, vì Đạo Mẫu có hệ thống hàng vị phức tạp và mỗi hàng vị sẽ đều có một bản văn khấn riêng biệt nên để thuận tiện cho các con nhang đệ tử. Chúng tôi đã tổng hợp lại bài văn khấn ngắn và chính xác nhất như sau:

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Con niệm Nam mô A di đà phật !

Hương tử chúng con thành tâm

Kính lạy: Tam tòa Đức Thánh Mẫu

Kính lạy: Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan.

Hôm nay là ngày …. nhằm tiết xuân/hạ/thu/đông thiên cát nhật

Tín chủ con là ………..

Ngụ tại:……………………………

Cùng toàn thể gia chung nhất tâm nhất lễ đến trước cửa Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, nhất tâm nhất lễ một lòng một dạ chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái. Nhất tâm kính lễ kính dâng lên Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, cúi xin các quan cứu độ, gia hộ độ trì cho toàn thể gia chung chúng con già được mạnh khỏe, trẻ được bình an, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an. Cúi xin Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng quan lớn che chở cho chúng con bốn mùa được bình an tứ thời được thanh tâm an lạc.

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Lời kết

Trên đây là những thông tin về Ngũ vị Tôn quan – những vị quan đứng đầu Hội đồng Quan lớn trong hệ thống tín ngưỡng Đạo Mẫu. Cụ thể là Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Nhị, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Ngũ. Mỗi vị đều có công trạng và vai trò riêng quan trọng trong việc quản lý công việc của Tam Giới.

Việc hiểu biết về Ngũ vị Tôn quan giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về hệ thống tổ chức tinh tế của tín ngưỡng Đạo Mẫu. Đồng thời ghi nhận những đóng góp của các vị thần này đối với người dân qua hàng ngàn năm lịch sử.

Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn đọc thêm nhiều kiến thức bổ ích về văn hóa truyền thống của dân tộc.