Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn: Thần tướng Linh Thiêng của Đạo Mẫu

Tín ngưỡng Đạo Mẫu từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt Nam. Nổi bật trong hệ thống thần linh Tứ Phủ là Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn hay còn được gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát, vị Tôn Quan uy quyền, cai quản cõi Nhạc Phủ, cai quản sơn lâm.

Bài viết này của Website Tứ Phủ sẽ đưa bạn khám phá hàng loạt những điều còn ẩn giấy về Quan Lớn Đệ Nhị, vị thần linh gắn liền với những chiến công hiển hách và lòng nhân ái bao la.

Danh tính và nguồn gốc Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn là Quan Đệ Nhị Giám Sát, vị thần linh uy nghiêm cai quản cõi Nhạc Phủ, đứng thứ 2 trong Ngũ Vị Tôn Quan của Hội Đồng Quan Lớn trong tín ngưỡng Đạo Mẫu.

Ngài được tôn kính là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình, đứng sau Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên. Quan Đệ Nhị là vị thần linh tối cao.

Ngài mang sứ mệnh cao cả, giám sát và cai quản miền sơn lâm, thượng Ngàn, nơi ẩn chứa những điều kỳ bí, linh thiêng của thiên nhiên. “Quản tam giới quyền cai giám sát” nên chuyên lo về sổ sách sinh tử của cõi trần gian, cân đong tội, công và điều chỉnh họa phước cho các sinh linh trong cõi trần thế.

• Tên đầy đủ: Đệ Nhị Thượng Ngàn Hoàng Thái Tử Tôn Quan
• Danh hiệu:
  • Quan Giám Sát
  • Quan Đệ Nhị Giám Sát
  • Quan Thanh Tra Giám Sát
• Sắc phong: Nhạc thần đại vương – Đô đài giám sát – Đệ nhị thượng ngàn giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần.

Quan Đệ Nhị Thượng Ngàn được dân gian tôn kính bởi tài năng văn võ song toàn, thông minh chính trực, luôn một lòng độ cho nước cho dân. Ngài là biểu tượng cho sức mạnh phi thường, ý chí kiên cường và lòng nhân ái bao la.

Những áng thơ nói về quan lớn đệ nhị:

Vốn xưa ông ở thiên đình
Con vua Thượng Đế giáng thần dương gian

Tuổi vừa ba bốn đi chơi
Văn thi phú lục mọi tài khôn ngoan

Chẳng ngờ Thượng Đế đến kì
Mồng ba tháng một, một khi giờ dần
Sắc sai hà bá thuỷ thần
Quần tiên đón rước chẳng nhầm một ai

Sổ hội đồng một tay nắm giữ
Số trần gian sinh tử sót ai.

Rút dây tội phước cân người tội công.

Võ thời ví với Đức Quan
Văn thời sánh ví Mạnh Nhan thay là

Cờ Tiên một đấu thơ vài trăm thiên

Dù ai hữu sự kêu van
Khấn Quan Đệ Nhị thọ khang yên lành

Thông minh chính trực, giúp nước phù đời
Quyền sơn lâm cai khắp mọi nơi
Vâng ngọc chỉ giáng thần Nam Việt
Anh hùng hào kiệt, độ khắp vạn dân

Đền thờ Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Niềm tin vào Quan Lớn Đệ Nhị lan tỏa rộng khắp, theo chúng tôi được biết thì Ngài được tôn thờ tại nhiều nơi, từ đền điện lớn đến những miếu nhỏ. Bất cứ ban Công đồng nào trong tín ngưỡng Đạo Mẫu cũng đều có bài vị thờ phụng Ngài, thể hiện sự sùng kính và biết ơn sâu sắc. Ngài được đặt chung ban thờ của Ngũ Vị Tôn Quan, tượng của ngài mặc y phục màu xanh, đầu đội mũ cánh chuồn.

Một số đền thờ tiêu biểu:

• Đền Quan Giám tại huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn – nơi được cho là nơi quan trấn giữ miền Sơn Lâm.
• Đền Quan tại Phố Cát, Thanh Hóa – nơi quan giáng hạ dạo chơi và ban phúc cho dân chúng.
• Đền Quan Lớn Đệ Nhị tại Thái Bình gần đền Đồng Bằng – nơi quan hội quân giúp Vua Cha Bát Hải chiến đấu chống ngoại xâm.

Ngày khánh tiệc chính của Quan Lớn Đệ Nhị là vào ngày 2 tháng 11 Âm lịch (được cho là ngày hạ phàm của quan)

Hầu đồng Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Quan Đệ Nhị Giám Sát là một trong những vị Quan Lớn được hầu đồng nhiều nhất trong tín ngưỡng Đạo Mẫu. Vì Ngài rất hay về ngự Đồng giống các vị khác trong miền Nhạc Phủ, do đó mà thường được thỉnh về để chứng đàn chứng sớ, múa kiếm, tấu hương, khai quang trong các nghi lễ hầu đồng.

Khi ngự đồng, Quan Đệ Nhị thường mặc áo xanh thêu rồng, hổ phù, thể hiện sự uy nghiêm, quyền lực của vị thần linh cai quản miền sơn lâm, thượng Ngàn.

Cách thức hầu đồng: Tùy theo tục lệ ở từng địa phương, cách thức hầu đồng Quan Lớn Đệ Nhị có thể có sự khác biệt. Tuy nhiên, nhìn chung đều thể hiện sự trang trọng, linh thiêng, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với vị thần linh này.

Công lao của Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Giúp đỡ dân chúng: Quan Lớn Đệ Nhị luôn dõi theo, che chở cho dân chúng, giúp họ vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Ngài ban phúc lộc, tài lộc, giúp mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, an khang.

Bảo vệ non sông: Khi đất nước lâm nguy, Quan Đệ Nhị luôn sẵn sàng xông pha trận mạc, cùng các vị anh hùng dẹp loạn ngoại xâm.

Hai lần hạ phàm giúp dân:

• Giáng trần giúp Đức Thánh Gióng: Theo sự tích, vào đời Hùng Vương thứ 6, Quan Lớn Đệ Nhị đã giáng trần giúp Đức Thánh Gióng đánh tan giặc Ân, bảo vệ bờ cõi nước Nam. Sau khi hoàn thành sứ mệnh, Ngài thác hóa tại Vân Đình, lưu lại niềm kính ngưỡng trong lòng dân.
• Hóa thân thành tướng lĩnh: Đến đời Hùng Vương thứ 18, Quan Đệ Nhị Thượng Ngàn lại một lần nữa hạ phàm, đầu thai vào một gia đình quý tộc thời nhà Lê. Ngài trở thành một vị tướng tài ba, phò Vua Cha Bát Hải Động Đình Vĩnh Công Đại Vương dẹp loạn giặc Thục xâm lược, góp phần bảo vệ non sông.

Quan Lớn Đệ Nhị Giám Sát là vị thần linh uy nghiêm, linh thiêng trong tín ngưỡng Đạo Mẫu. Ngài là biểu tượng cho sức mạnh phi thường, lòng nhân ái bao la và tinh thần đoàn kết dân tộc. Hình ảnh Quan Lớn Đệ Nhị luôn sống mãi trong tâm trí người dân Việt Nam như lời nhắc nhở về lòng yêu nước, ý chí kiên cường và niềm tin vào những điều tốt đẹp.

Lời kết

Bài viết này chỉ là một phần nhỏ trong kho tàng văn hóa phong phú về Quan Lớn Đệ Nhị. Hy vọng rằng, với những thông tin được chia sẻ, bạn đã có thêm hiểu biết về vị thần linh này và thêm vào lòng mình niềm tin, sự thành kính và biết ơn sâu sắc.

Lời kết này cũng là lời cầu mong Quan Đệ Nhị Giám Sát luôn phù hộ độ trì cho đất nước Việt Nam, cho mọi người dân được bình an, hạnh phúc và thành công trong cuộc sống.